Nieuws

Het zal weinig Bredanaars zijn ontgaan: op 10 april 2025 is het burgerinitiatief aangeboden aan de gemeenteraad. Met bijna drie keer zo veel handtekeningen als nodig was. Uiteindelijk tekenden (meer dan) 4.331 Bredanaars voor het doen van actueel onderzoek naar nut en noodzaak van bedrijventerreinen, in het bredere licht van werkgelegenheid– onafhankelijk van het college.

Met dit burgerinitiatief werd aan partijen zoals GL-PvdA, D66 en CDA een voorzet gegeven, die zij eenvoudig hadden kunnen binnenkoppen. Als ze dat hadden gewild.

De genoemde partijen stellen regelmatig dat zij zich hard maken voor het buitengebied en behoud van groen in de stad.

Er is een algemene stelregel, dat partijen in het laatste jaar voor de verkiezingen (in dit geval maart 2026) wat meer ruimte krijgen en niet altijd in de pas van de coalitie hoeven te lopen. In die zin was er hoop dat GL-PvdA en CDA de ruimte zouden pakken om zich te profileren.

Ook was het burgerinitiatief een uitgelezen kans voor burgemeester (raadsvoorzitter) Depla en de raadsgriffie, om te laten zien dat betrokkenheid van burgers wordt gewaardeerd én benut. Die waardering is dringend nodig. Bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen had Breda één van de laagste opkomstpercentages van Nederland.

Helaas bleek het resultaat van het burgerinitiatief uiteindelijk een koude douche. (En laten we duidelijk zijn: met steeds maar warme woorden van waardering wordt een koude douche niet minder koud).

Het CDA: inhoudelijk afwezig

Om te beginnen met het CDA: deze partij heeft het flink laten afweten. De woordvoering (de heer Beekers) was weinig inhoudelijk. De woordvoerder zei, kortweg, alleen maar dat hij geen behoefte had naar aanvullend onderzoek naar bedrijventerreinen. De partij heeft zelfs geen moeite genomen om een motie op te stellen.

GroenLinks - PvdA: door het ijs gezakt

De andere coaltiepartij GL-PvdA is helaas ook flink door het ijs gezakt, op dit onderwerp waarvan je zou denken dat het in het groene straatje zou passen. Woordvoerder Dijkstra stelde echter geen enkele kritische vraag aan de VVD-wethouder (Van Vliet). Wel bleef hij kleine partijen interrumperen met als-dit-dan-dat-vragen. Opvallend was ook dat deze partij zelfs meermalen expliciet heeft gezegd dat (na/naast de benutting van bestaande bedrijventerreinen) er ook meer bedrijventerreinen nodig zijn.

Laat dat nou juist het onderwerp van dit burgerinitiatief zijn geweest. Want wat is er precies waar van de verhalen van het college dat er een geheime lijst is met 200 bedrijven die dolgraag in Breda zouden neerstrijken of uitbreiden? Als Breda zo booming was, waarom is Rithmeesterpark I na 17 jaar nog steeds niet uitverkocht? Waarom is Bond Park (naast het voormalige Esso-gebouw) nooit gerealiseerd? Waarom zijn het voormalige CSM-terrein, de leegstaande rechtbank, het gebouw van het openbaar ministerie en het gebouw van de Belastingdienst dan niet herontwikkeld? Waarom wordt er in de Omgevingsvisie Breda 2040 geschreven dat Steenakker – Noord te maken zal krijgen met kantoren en beweert men nu op grond van ‘dezelfde rapporten’ dat er andere bedrijven zouden moeten komen op Steenakker – Noord? Hoe kan het dat er maar liefst 84.000 m2 aan kantoorruimte nu beschikbaar is? Hoezo is er een tekort aan bedrijventerrein? Alleen al via Funda en andere bronnen is te zien dat er 25 ha aan terreinen te huur of te koop staat.

Daarnaast stelt onderzoeksbureau STEC dat er 48 – 127 ha op bestaande terreinen gewonnen zou moeten kunnen worden, met een betere inrichting.

Kortom, beste GL-PvdA, hoezo staat al vast dat er (naast bestaande terreinen en gebouwen) méér bedrijventerreinen nodig zijn?

En hoe zit het eigenlijk met de raadsbreed aangenomen motie van 21 oktober 2021 (GL/D66) die inhoudt dat het college een prioritering aanbrengt? Eerst de invulling van bestaande terreinen en terreinen binnen de rode contouren. Pas daarna eventueel Rithmeesterpark II (’t Hout) en Bavel. Geen enkel kritische vraag van GL-PvdA daarover. Dat is extra bijzonder als je weet dat het college en hun projectleiders sinds 2024 helemaal niet meer inzetten op die prioritering. Zij geven gewoon toe dat ze Rithmeesterpark II eigenlijk het liefst als eerst ontwikkelen. Al in 2027 zou het bouwrijp moeten zijn.

GL-PvdA heeft zich, opvallend genoeg, tegen het burgerinitiatief gekeerd, maar niet zonder natuurlijk eerst 20 keer te hebben gezegd welke enorme waardering zij hebben voor de initiatiefnemers. Uiteindelijk vond men het zelf al heel wat dat men de volgende halfzachte motie indiende:

“(…) Wij vragen het college om: Bij de Ruimtelijk-Economische Visie te komen met een vervolgactieplan revitalisering van bestaande bedrijventerreinen, en daarbij nadrukkelijk ook te kijken welke actievere rol de gemeente hier in kan pakken.”

De motie is met algemene stemmen aanvaard. Maar wat koop je daar voor? Een zwakkere motie dan dit is haast niet denkbaar. En dan hebben we het nog niet eens over het feit dat een motie niet hoeft te worden uitgevoerd.

D66: kans gemist om zich kritisch op te stellen

Dan D66. Je zou zeggen dat een partij als D66 vooraan zou staan en een burgerinitiatief zou omarmen. Ook dat viel (behalve warme woorden) flink tegen. Ook hier geen kritische vragen voor de wethouder, maar wel juridische fijnslijperij over de tekst van het burgerinitiatief. Ook meende de partij dat de tekst niet op een later moment zou kunnen worden aangepast aan de politieke realiteit. En dus ‘moesten’ zij ‘helaas’ tegenstemmen.

Positief was dat D66 nog wel voor een motie van o.a. SP, Breda Beslist en FvD die inhield dat de initiatiefnemers zouden worden uitgenodigd om als klankbord mee te denken (participeren) met het opstellen van de Ruimtelijk Economische Visie. Dat kan heel gezond zijn - al was het alleen al omdat bedrijven ondertussen ook zeker hun invloed proberen uit te oefenen op het Stadskantoor. 

(Maar participatie door de initiatiefnemer? Zelfs dáár stemde GL-PvdA nog tegen).

Het alternatief van D66 (weer een motie) was echter zo mogelijk nog zwakker dan de eerder genoemde motie:

● In de Ruimtelijk-economische visie op te nemen dat nieuwe bedrijventerreinen in Breda zo veel mogelijk klimaatbestendig ontwikkeld worden.

● Hierbij als gemeente waar zich kansen aandienen actief bedrijven aan te trekken die een aantoonbare bijdrage willen leveren aan deze ambitie.

● Naast de uitgangspunten uit het Groenkompas bij nieuw te ontwikkelen bedrijventerreinen te onderzoeken of ook de volgende uitgangspunten op het gebied van energieverbruik meegenomen kunnen worden:

·        Gebruik van zonne-energie op daken en overkappingen.

·        Collectieve energieopwekking en opslag op terrein of wijkniveau.

·        Gedeeld gebruik van laadinfrastructuur, installaties en buurtbatterijen.

·        Waar mogelijk op bedrijventerreinen biobased en circulair te bouwen.

Een beetje gechargeerd staat hier: bedrijventerreinen zijn prima, zo lang er maar zonnepanelen op het dak liggen en de gebouwen niet overstromen door klimaatverandering.

Uiteindelijk waren D66 en GL-PvdA nog trots op hun derde (ook aangenomen) motie.

“We vragen het college om:

● In de Ruimtelijk-economische visie expliciet op te nemen welke typen bedrijven Breda de komende jaren wil aantrekken en faciliteren.

● Daarbij de kaders van de provincie en de eigen economische visie als uitgangspunt te nemen.

● In de Ruimtelijk-economische visie ook concreet op te nemen met welke instrumenten deze bedrijven worden aangetrokken of juist geweerd.”

Ook hier staat weer precies helemaal niets. En hoezo is D66 opeens een aanjager van defensiesystemen?

“De wens om bedrijven te faciliteren die bijdragen aan innovatie, duurzaamheid en maatschappelijke meerwaarde waaronder ook defensiegerelateerde technologie en circulaire industrie.”

Met defensiesystemen bedoelt D66 niet: munitiefabrieken enz. Bedoeld worden “serious gaming" en "cybersecurity". Laten dat nou net activiteiten zijn die gewoonlijk in kantoren worden ontwikkeld – en kantoren hebben we al meer dan genoeg in Breda.

Zo kreeg de slotavond een rare wending. Tel hierbij op dat Dijkstra (GL-PvdA) ook nog eens expliciet benoemde dat het groen van Steenakker – Noord sowieso aan de beurt gaat komen om bebouwd te worden, en het is duidelijk dat een belangrijk deel van de aanwezige initiatiefnemers bijzonder teleurgesteld huiswaarts gingen.

Betrokkenen vanuit het gebied ’t Hout / Trippelenberg / Prinsenhoef konden de uitkomst van deze vier discussie-avonden iets positiever inzien. Bij zowel GL-PvdA als D66 is te horen dat er pas nagedacht kan gaan worden over ’t Hout / Trippelenberg / Prinsenhoef, wanneer de mogelijkheden binnen de contouren van Breda zijn benut. In die zin staat de motie van 21 oktober 2021 nog overeind. Toch stelde een van de initiatiefnemers (Van Riet) terecht:”Wat is een motie waard als deze aantoonbaar niet wordt uitgevoerd?”

Omwonenden van de Posthoren (Digit Parc) gingen met een gemengd gevoel naar huis. Vrijwel de gehele gemeenteraad is het er wel over eens dat dat bestemmingsplan een blunder is geweest – waarbij de voltallige gemeenteraad heeft zitten slapen. Terwijl men in de toelichting schreef dat er geen distributiedozen zouden komen, is men ‘vergeten’ dat op te nemen in de regels. En aangezien de Rechtbank en de Raad van State primair kijken naar de regels, heeft de gemeenteraad dus ‘onbewust’ de deur opengezet voor een Singaporese investeringsmaatschappij die een internationaal vrachtwagenbedrijf wil planten, bijna in het centrum van Breda. Alleen al daarmee wordt er 7 ha aan nuttige ruimte verspild.

Wethouder Van Vliet (VVD) uiteindelijk dé dissonant

Veel van dit alles zou nog te verteren zijn, als er in de gemeenteraad sprake zou zijn van ‘dualisme’, waarbij gemeenteraadsleden het college aan afspraken houden en kritisch zijn op informatie die wordt gedeeld door de wethouder. En al zeker waar het gaat om VVD-wethouders die het niet altijd even nauw nemen met de waarheid. Wethouders die echte burgerparticipatie maar niets vinden. Wethouders die de raad oproepen om een keer mee te gaan op een werkbezoek bij een logistiek bedrijf:”Dan kunt u zien hoe mooi dat is”.

Neem die revitalisering van bestaande bedrijventerreinen. Natuurlijk is dat een mooie gedachte. Alleen zul je daar handen en voeten aan moeten geven. Je zult met een investeringsfonds, publiek-private samenwerking en actieve verwerving aan de slag moeten gaan als gemeente. Dat kan behoorlijk lastig zijn: want die gebouwen en gronden zijn in principe geen eigendom van de gemeente. Van de inzet van dergelijke middelen is nog niets te zien. De wethouder komt niet verder dan 'de dialoog zoeken' en 'bedrijven verleiden om te verduurzamen'. Bovendien bleek uit de veel aangehaalde casus van het bedrijf Hoppenbrouwers, dat een bedrijf er in zo'n geval veelal alleen voor staat.

Zie daar het werkelijke probleem. Voor een wethouder is het het makkelijkst scoren door gewoon nog meer nieuwe gronden uit te geven. De gemeente koopt weilanden voor relatief weinig geld; men verandert het bestemmingsplan; de gemeente casht én de wethouder kan zich op de borst kloppen. Aan dat systeem moet een einde komen – en dat is voor geen centimeter gebeurd.

Uiteindelijk was de opstelling van wethouder Van Vliet (VVD) dan ook dé dissonant in het geheel. Met een zekere arrogantie (de man noemde zich in zijn eerdere leven kennelijk graag ‘een briljant raadslid’) ontraadde hij bijna alle moties. Bijna alles was ‘juridisch niet mogelijk’, ‘ongewenst’ of ‘praktisch niet uitvoerbaar’. In werkelijkheid betekent dit vooral: ik wil het niet en ik ga hier niet verder op in.

Bovendien haalde hij op de tweede discussieavond nog een konijn uit de hoge hoed. Zonder enige toelichting van zijn kant (en bijna zonder een interruptie van een van de raadsleden) verklaarde hij dat er in augustus / september 2025 toch nog een nieuw STEC-rapport aankomt. Het zou wel zo netjes zijn geweest als hij de initiatiefnemers en de raadsfracties daarover formeel of informeel had geïnformeerd. Maar zie daar zijn reactie: “Dit is niet raar. Niemand heeft mij hierover een vraag gesteld”.

Kleinere oppositiepartijen onderscheiden zich positief

Waren er ook positieve elementen? Jawel. Er waren ook positieve elementen. Die kwamen vooral van de SP, gevolgd door Breda Beslist, PvdD, FvD, LPF en 50plus. Omdat elke partij evenveel spreektijd krijgt, leek het met de betogen van die kleine partijen toch nog heel wat. Deze partijen sloegen flink op de trom en waren namelijk in belangrijke mate kritisch.

Zij stonden achter het burgerinitiatief voor een actueel onderzoek, in deze tijden van arbeidstekorten en woningtekorten. Ook staan zij er voor open om het meer te hebben over ‘werkgelegenheidsbeleid’. Dat ontbreekt nu – gek genoeg. Breda zet alleen maar in op ‘bedrijventerreinenbeleid’.

Vooral de SP heeft (met een amendement om het gewijzigde burgerinitiatief toch aangenomen te krijgen) uitgesproken dat zij vinden dat de initiatiefnemers niet netjes zijn behandeld en te weinig serieus zijn genomen. Dat amendement haalde het niet.

Met het betoog van de SP legde zij de vinger op de zere plek: het burgerinitiatief is met warme woorden verwelkomd, maar in realiteit zijn de initiatiefnemers in de kou gezet. De burgemeester en de raadsgriffie vonden allerlei formalistische aangelegenheden belangrijker dan de inhoud. Zij wilden het burgerinitiatief aanvankelijk zelfs niet-ontvankelijk verklaren. Later mocht de tekst niet worden aangepast. Er moest worden vergaderd overeenkomstig nieuwe spelregels, terwijl die vergaderregels niet gelden voor een burgerinitiatief. Diverse initiatiefnemers hebben nadrukkelijk het gevoel overgehouden te zijn tegengewerkt. Raad en college weten zelf wel wat goed is voor de stad. Daar hebben zij de burger niet voor nodig.

Goed, als er – bij wijze van spreken – iedere week een burgerinitiatief zou zijn, dan valt er nog iets voor te zeggen. Maar we hebben het hier over een instrument dat in 19 jaar tijd pas voor de tweede keer is gebruikt.

Dat de meeste betrokkenen een zure afdronk hebben, is uiteindelijk begrijpelijk.

Ondanks alle arbeidstekorten, woningtekorten, stikstofproblemen, klimaatverandering en ecologische crises blijft het college van Breda inzetten op ‘business-as-usal’.

En nu?

Dankzij het burgerinitiatief en meer dan 4.331 handtekeningen is de problematiek van de ongebreidelde uitbreiding van bedrijventerreinen flink op de kaart gezet. Dat is zonder meer winst.

De trein van meer-meer-meer-bedrijventerreinen rijdt voorlopig echter nog door.

En dat betekent dat het laatste woord nog niet is gesproken.

U hoort nog van ons!

Zoals bekend hebben betrokken burgers van Breda massaal gehoor gegeven aan onze oproep en hun handtekening geplaatst. Op 10 april hebben we de overhandiging gehad van de 4331 handtekeningen. Het was werkelijk een succes!

Donderdag 5 juni om 19.45 uur in de Raadszaal het grote vervolg.
We willen opnieuw een statement maken en de gemeenteraad overtuigen van ‘’nut en noodzaak van een onafhankelijk onderzoek naar bedrijventerreinen”.  De gemeenteraad krijgt nu een unieke kans om werkelijk het verschil te maken, zonder zich gebonden te voelen aan een coalitieakkoord of aan het conservatieve mantra van ‘bouwen, bouwen, bouwen.

Afgelopen jaren zijn er genoeg ontwikkelingen geweest die een heroriëntatie verdienen. Denk aan het tekort aan arbeidskrachten, krapte op het elektriciteitsnet (netcongestie), het stikstofdebacle, klimaatissues, afname van de biodiversiteit. Maar ook beperkte kostbare buitenruimte, ons groene goud. Als de gemeente Breda serieus inhoud wil geven aan ‘stad in een park’ dan moet ze heel zorgvuldig omgaan met de groene buitenruimte. Als de gemeente ook aan de slag wil met circulariteit (=hergebruik waar mogelijk), dan moet ze per direct stoppen met (onbeperkt) grond uitgeven en de ruimte die we nu al bezetten maximaal benutten.

De indieners zullen een korte presentatie geven en insprekers de gelegenheid geven te verduidelijken waarom wij dit onderzoek belangrijk vinden. 

Samen met de gemeenteraad willen we vervolgens over een onderzoeksvoorstel gaan besluiten over nut en noodzaak van nog meer bedrijventerreinen met een toekomstbestendige visie. Kortom hoe kunnen we de schaarse ruimte maximaal benutten, waarin ook de natuur een prominente plaats inneemt en blijft innemen.

Komt daarom allen hiernaartoe, hoe meer mensen met een ‘groen hart’ hierbij zijn des te beter. Inspreken? Laat het ons voor 4 juni weten via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. 

PS: Ondertussen lazen we op 2 juni dit artikel in BN De Stem: het stroomnet zit tot 2032 hartstikke vol.

https://www.bndestem.nl/breda/breda-heeft-plannen-zat-maar-het-volle-stroomnet-zorgt-nog-jaren-voor-hoofdpijn~a8dd27e39/

De aanbieding van het burgerinitiatief is een groot succes geworden. Uiteindelijk zijn bijna 4.500 (!!) handtekeningen aangeboden aan de plaatsvervangend voorzitter van de gemeenteraad.

Voortgang

Inmiddels is het volgende voortgangsschema bekend:

Ondertussen blijkt bij een rondgang langs de politieke fracties dat een deel van de fracties zich nog onvoldoende heeft verdiept in de problematiek. Een deel van hen lijkt het allemaal wel goed te vinden: had de gemeente in 2022 niet 'nog' laten uitzoeken hoe het ook alweer zat met de hoeveelheid bedrijventerreinen?

Het feit dat het college nog steeds focust op 'bedrijventerreinen' in plaats van op 'werkgelegenheid' ontgaat sommige fracties ook.

Een enkele fractie blijft maar beweren dat in Breda 'de telefoon roodgloeiend staat' (zó veel interesses is er vanuit bedrijven om zich hier te vestigen of hier uit te breiden).

Leegstand

Ondertussen staan talloze kantoren leeg. De voormalige rechtbank en het OM aan de Sluissingel/Fellenoordstraat staan al vijf (!) jaar leeg. Hadden daar geen studenten of vluchtelingen een mooi thuis kunnen vinden? Zou daar geen hip centrum voor ZZP'ers of startups kunnen worden gerealiseerd?

Het voormalige tuincentrum Overvecht staat al heel lang leeg. Met de broodfabriek aan de Ettense Baan wordt eindelijk iets gedaan, maar hoe lang heeft dat wel niet geduurd.

Ook Rithmeesterpark I is na 19 jaar (!) nog steeds niet uitverkocht.

Het is hoog tijd dat er een einde komt aan deze 'fact free politics'. De telefoon staat 'roodgloeiend'? Dat valt dus wel mee in de werkelijkheid.